Абдымкі | Алесь Ліпай

Кніга паэзіі “Абдымкі” | Алесь Ліпай

Том лірыкі паэта пабачыў сьвет у выдавецкай сэрыі “Кнігарня пісьменьніка” на варштатах выдавецтва “Кнігазбор”. Ляйтматывам зборніка гучаць словы аўтара, зьмешчаныя на супэрвокладцы:

          Я разумею, чаму падаюць зоркі.
          На такой вышыні немагчыма
          змагацца са спакусай кінуцца ўніз…

“Абдымкі” — гэта своеасаблівае шасьцікніжжа, утворанае паэтычнымі разьдзеламі, кожны зь якіх мае сваю скразную тэму, сваю стылістыку і сваю назву. Вось верш, які надае вобразнасьці і сэнсу разьдзелу “Абразкі”.

          Збанкі пазабіраліся на плот,
          расьселіся і грэюцца на сонцы,
          падставіўшы пад шчодрае цяпло
          свае таўшчэзныя бакі і донцы.

          Акропленыя ранішняй расой,
          яшчэ крыху — і завуркочуць, здэцца…
          О! Выпырхнуў з маленства абразок
          і ўсеўся матыльком на сэрца.

Наступныя радкі вызначаюць настрой першага разьдзелу “Міратокі”, а зрэшты — і ўсяе кнігі.

          …Ну пара.
          Па вечных цёмных водах
          сам вяслуючы ў адзеньні зрэбным,
          забірае Бог паэтаў у народа.
          Бо Яму яны яшчэ патрэбны.

(Паводле Валянціны Аксак)

Аптыміст празь сілу

Ну як тады настройвацца на паэтычную хвалю? Максымум, што можа даць у гэтым разе карыснага твая праца — гэта пачуцьцё рытму. Рытм-рытмам. Аднак навала навінаў перапаўняе, бярэ ў палон. Няма ратунку. І так штодня. Гадамі. Алесь Ліпай знаходзіў для сябе паратунак у паэзіі. Нечакана, у ёй нямала лірыкі, у ёй Багдановічавы матывы. Але — і ўвесь гвалт жыцьця, жыцьця беларускага, усе цяжкія ягоныя пытаньні. Што прыгнятаюць, што не даюць быць аптымістам. І аптымістам даводзіцца змушаць сябе быць празь сілу, каб не зьняверыцца, каб трымаць сьцяг. І лірычны герой прызнаецца роспачна — «трызьню гэтаксама аб свабодзе, як і прашчур невядомы мой».

І трымае ў душы мару, каб нашчадкі таксама «марылі і мкнуліся да волі, як і продак невядомы іх». І невыносна думаць, «што распачнуць зноў вавілонскі стоўп і мова беларуская загіне». І просьба да Бога: «Дапамажы, — бо я не паміраю, а баюся». І другая просьба — «Забі мой страх! І выратуй краіну!»

Але ў жыцьці навакольным Бог не адзін, іх мноства: «і кожны — у вяночку зь церняў». А ў душах людзкіх калі нават любоў, «то рэдка яшчэ і шчасьце». І шмат людзей навокал, хто насамрэч ня верыць у Бога. І не сустрэта яшчэ аўтарам такіх, хто б ня верыў у д’ябла. Усе вераць у яго.